Działo się
3.01.1950
Porodówka w dawnej willi
Willa Bernarda Skórzewskiego wraz z zabudowaniami w Zbąszyniu została przejęta na własność Skarbu Państwa. Urządzono w niej Ośrodek Zdrowia, wyposażony w sprzęt po likwidowanym szpitalu miejskim. Był w nim m.in. rentgen. Ośrodek posiadał 3 poradnie i izbę porodową na 10 łóżek. Pacjentów przyjmowali lekarze Piotrowski i Kurlus.
[caption id="attachment_2451" align="alignnone" width="300"]
W tej willi urodziło się wielu zbąszynian[/caption]
W tej willi urodziło się wielu zbąszynian[/caption]
11.01.1919
Rozstrzelali Jacentego Janka
Niemcy aresztowali Jacentego Janka, który brał udział w drugim ataku powstańców wielkopolskich na Zbąszyń. Pełniąc służbę na stacji jako mistrz przetokowy (ustawiacz) tak poustawiał wagony, by ułatwić powstańcom zajęcie zbąszyńskiego dworca. Atak niestety się nie udał. Niemcy rozstrzelali go bez sądu w pobliżu mączkarni. Miało to odstraszyć innych od współdziałania z powstańcami. W miejscu zamordowania J.Janka znajduje się pamiątkowa tablica.
[caption id="attachment_2458" align="alignleft" width="790"]
hdr[/caption]
hdr[/caption]
17.01.1920
Zbąszyń wrócił do Polski po latach niewoli
Miasto nie zostało wyzwolone w wyniku walk powstańczych, ale przyłączone do Ojczyzny na mocy Traktatu Wersalskiego. Tego dnia nastąpiło formalne objęcie kontroli nad miastem. Dawne oddziały powstańcze weszły do miasta ulicą Poznańską, w szyku bojowym, z zachowaniem wszelkich środków ostrożności. Do oficera polskiego podjechał oficer niemiecki, zasalutowali sobie i wrócili do swoich oddziałów.19.01.1920
Oficjalne przejęcie Zbąszynia
Na dworcu przy dźwiękach "Jeszcze Polska nie zginęła dowódcę armii powstańczej gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego powitał i złożył raport kapitan Kazimierz Zenkteler. Stamtąd orszak przejechał na Rynek, gdzie orkiestra zagrała hymn, a ludzie zaśpiewali "Boże coś Polskę". Defiladę oddziałów powstańczych odebrał na ul. Wilhelmskiej (po roku zmieniono nazwę na obecną Senatorską) generał Dowbor-Muśnicki.
[caption id="attachment_2459" align="alignleft" width="1024"]
hdr[/caption]
hdr[/caption]
25.01.1919
Polacy w natarciu
Powstańcy wielkopolscy zajęli Kargowę, Babimost, Nowe Kramsko i Nową Wieś Zbąską.
[caption id="attachment_2463" align="alignleft" width="1024"]
hdr[/caption]
hdr[/caption]
27.01.1945
Rosjanie wkraczają do Zbąszynia
Wojska radzieckie wkroczyły do miasta, Niemcy jeszcze przez 3 dni się bronili, ale już 30.01.mieszkańcy mogli wziąć udział w zebraniu manifestacyjnym na Rynku. Zawiązał się Komitet Tymczasowy, którego przewodniczącym został Zygfryd Pomesny i przez aklamację wybrano go burmistrzem. Na jego zastępcę powołano Ignacego Pawlaczyka, a ławnikami zostali doktor Piotrowski i Kowalski. Komitet miał siedzibę w gmachu Zarządu Miejskiego na Placu Wolności. 4. Nastąpiło też powołanie Czerwonego Krzyża, którego kierownikiem został Leon Domagalski. Pochowano 48 zabitych żołnierzy radzieckich przy ul. Wolsztyńskiej i Warszawskiej, a 16 rannych trafia do Czerwonego Krzyża, gdzie pierwszej pomocy udziela im dr Piotrowski.30.01.1919
Atak na Babimost i Perzyny
Wojska niemieckie podjęły próbę opanowania Babimostu, która zakończyła się niepowodzeniem. Również tego dnia Niemcy zaatakowali Perzyny od strony parku.9.02.1919
Niemcy uderzyli z Trzciela na Łomnicę
12.02.1919
Niemcy ponownie atakują Nową Wieś (ostatni atak na tę wieś odbył się 17.02.1919), Babimost i Kargowę.
20.02.1938
Otwarto Muzeum Ziemi Zbąskiej w Przyprostyni
Muzeum powstało z inicjatywy miejscowych nauczycieli. Uchwała o pielęgnowaniu i zachowaniu pamiątek przeszłości zapadła jednomyślnie na konferencji nauczycieli gminy Zbąszyń, która odbyła się w 1935 roku w Łomnicy. Z okazji otwarcia muzeum, które zajmowało jedną z sal lekcyjnych szkoły w Przyprostyni, miejscowa nauczycielka Antonina Woźna przygotowała widowisko ludowe pod tytułem "Wesele w Przyprostyni".
[caption id="attachment_2476" align="alignnone" width="300"]
hdr[/caption]
hdr[/caption]
26.02.1923
Przeciw windowaniu cen
Komisja Kontroli Cen ze zbąszyńskiego magistratu wysłała pismo do miejscowych kupców, zobowiązując ich do umieszczania w oknach sklepów cennika i wagi chleba. Miało to zapobiec windowaniu cen, które rozpoczęło się po odzyskaniu niepodległości i trwało aż do 1924 r.19.03.1830
Pożar w mieście
W Zbąszyniu wybuch pożar, który strawił całe przedmieście. To tragiczne wydarzenie zostało odnotowane w Dzienniku Urzędowym Królewskiej Regencji w Poznaniu z 1830 roku, który znajduje się w naszych zbiorach. Na stronie 160 tegoż wydawnictwa znajdujemy pochwałę leśniczego Ledata z Łomnicy, dzięki któremu pożar z 4 i 19 marca 1830 roku nie rozprzestrzenił się. Rok ten był wyjątkowo pechowy w dziejach miasta, ponieważ nawiedziła je także powódź. Napór wody był tak silny, że został zerwany most na odnodze Rajewskiej.
31.03.1905
Ważne wydarzenia komunikacyjne
Uroczyście otwarto stację kolejową na trasie z Sulechowa do Wolsztyna Odjechał ostatni pocztylion z Kargowej do Sulechowa. Upamiętnia to fragment kartki pocztowej.
[caption id="attachment_2464" align="alignleft" width="1024"]
hdr[/caption]
hdr[/caption]
19.04.1931
Caritas w Zbąszyniu
Utworzono parafialny wydział „Caritasu” w Zbąszyniu. Jego zarząd tworzyli: ks. proboszcz Leon Płotka, Kazimierz Zaborowski, Franciszek Niedbał, Cecylia Kryzanowa, Maria Olejniczakowa, Andrzej Dzierbiński, Stanisław Zuwalski i Marcin Nowak. Zapisy przyjmowała siostra Saturnina, a każdy członek za 1 zł otrzymywał statut, legitymację i tablicę z napisem „Członek Wydziału Parafialnego Caritas”.23.04.2017
Uroczyste otwarcie Kolejowej Izby Pamięci w Stefanowie
W niedzielę 23 kwietnia, nastąpiło uroczyste otwarcie Kolejowej Izby Pamięci w Stefanowie. Jedną z atrakcji wydarzenia był przejazd pospiesznego parowozu Pt 47 – 65 ciągnącego trzy zabytkowe wagony pasażerskie. Zajmujące się prowadzeniem izby Stowarzyszenie Miłośników Kolejnictwa "Stacja Stefanowo" poszerzyła kolekcję eksponatów. Otoczenie stacji zostało wzbogacone o liczne detale i elementy nawiązujące do jej historii, odnowione zostały budynki gospodarcze oraz rampa, a 11 kwietnia 2019 roku na stacji stanął odrestaurowany parowóz TKt48-147. Fot. z otwarcia Stowarzyszenie Miłośników Kolejnictwa "Stacja Stefanowo".
3.05.1924
Pamięci powstańców
Na Placu Wolności w Zbąszyniu odsłonięto pomnik upamiętniający powstańców wielkopolskich. Na jego marmurowej tablicy pod powstańczą rogatywką wyryto napis: "Cieniom powstańców wielkopolskich poległych w r.1918-19 wdzięczni rodacy". Pod pomnikiem umieszczono listę żołnierzy biorących udział w walkach. Nikt wówczas nie przypuszczał, że może się to obrócić przeciw powstańcom. W 1939 roku Niemcy niszcząc pomnik znaleźli też listę i na jej podstawie prowadzili represje, traktując powstańców jako dezerterów z armii pruskiej.
[caption id="attachment_2465" align="alignleft" width="634"]
hdr[/caption]
hdr[/caption]
20-21.06.1931
W Zbąszyniu odbył się XI Zjazd Katolicki z udziałem prymasa Polski kardynała Augusta Hlonda
23.06.1939
Ustawa o stanie wojennym
Uchwalono ustawę o stanie wojennym. Na jej podstawie starosta powiatowy wysłał do właścicieli majątków w Łomnicy - Marii Schoepke, w Stefanowie - Wincentego Wierzchowieckiego, Zbąszyń – Perzyny -Bernarda Skórzewskiego i dzierżawcy majątku w Nowym Dworze – Gierke nakazy strzeżenia urządzeń zakładowych, budynków, maszyn i zapasów towarowych przed aktami sabotażu oraz oddawanie osób podejrzanych w ręce policji.26.06.1932
Poświęcenie pomnika Serca Jezusowego
To pomnik, który istnieje do dzisiaj przy skrzyżowaniu ulic Senatorskiej, Mostowej i 17 Stycznia w Zbąszyniu.30.06.1904
Ochotnicza Straż Pożarna w Zbąszyniu
Powstała Ochotnicza Straż Pożarna w Zbąszyniu. Tego dnia zebrało się 40 osób z liczącego 3650 mieszkańców miasta, w tym wielu pochodzenia niemieckiego. Zebranie odbyło się w lokalu Neumanna. Pierwszy zarząd został wybrany 9 lipca na walnym zgromadzeniu w hotelu Glatzelle, a w jego skład weszli: Oskar Koar - naczelnik, Henryk Meinhold - zastępca naczelnika, Oskar Wache - kasjer, Paul Zaher - sekretarz, Albrecht Król - dowódca toporników, Paweł Schostag - dowódca sikawy, Herman Lankisch - dowódca oddziału wody, Otton Kirschke - dowódca oddziału porządkowych. Na zdjęciu zbąszyńska strażnica, która jeszcze kilka lat temu służyła ochotnikom.
[caption id="attachment_2717" align="alignnone" width="300"]
hdr[/caption]
hdr[/caption]
1.07.1928
Poświęcenie sztandaru
Tego dnia poświęcono sztandar Towarzystwa Powstańców i Wojaków w Chrośnicy
[caption id="attachment_2694" align="alignnone" width="300"]
hdr[/caption]
hdr[/caption]
7.07.1851
Kurkowcy stracili strzelnicę
Spłonęła strzelnica Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Zbąszyniu, zbudowana w 1838 roku. Odbudowano ją w 1853 (poświęcenie odbyło się 18-19 września 1855 roku). W 1909 roku przy strzelnicy powstała duża sala, w której obecnie mieści się dom kultury. Na zdjęciu kurkowcy, ze swoim sztandarem, na którym widnieje napis "Hej strzelcy wraz nad nami orzeł biały".8.07.1845
Miasto w płomieniach
Spaliła się wschodnia część Rynku w Zbąszyniu i ulice z nim graniczące aż do mostu na Obrze1.08.1782
Oddano do użytku kościół ewangelicki na Placu Wolności w Zbąszyniu
Dziś nie ma już śladu po świątyni, która przez blisko dwa wieki była charakterystycznym elementem zabudowy tej części miasta. Zgodę na jej budowę wydał w 1782 roku Edward Garczyński. Najpierw był to zbór wykonany z muru pruskiego, a dopiero w latach 1903- 1905 powstała okazała świątynia, której budowa pochłonęła 160 tysięcy marek. Jej projektantem był polski architekt Roger Sławski. Po II wojnie światowej świątynię chciała przejąć miejscowa parafia katolicka, ale miejscowe władze przeciągały sprawę. W czasie gdy przynależność obiektów poewangelickich starano się uregulować prawnie czynniki partyjne systematycznie dewastowały i zbór i inne obiekty, sprzedając m.in. organy kościelne. W tej sytuacji ówczesny proboszcz Ściesiński skoncentrował się na parafii katolickiej, a zbór niszczał i po kilkunastu latach został rozebrany.11.08.1673
Śmierć starosty babimojskiego
Zmarł Krzysztof Żegocki, starosta babimojski. Na tablicy przy wjeździe do Babimostu widnieje informacja, że stąd wyruszył na Szwedów w czasie potopu. Po śmierci żony został księdzem, a następnie biskupem chełmskim8.09.1995
Stowarzyszenie Gmin RP Regionu Kozła
Na spotkaniu gmin w Dąbrówce Wielkopolskiej podpisano Porozumienie Międzygminne będące początkiem Stowarzyszenia Gmin RP Regionu Kozła. Obecnie należy do niego sześć gmin - Zbąszyń, Zbąszynek, Babimost, Kargowa, Siedlec i Trzciel.5.10.1708 r.
Posądzona o czary
Tego dnia miało miejsce przesłuchanie Agnieszki Kosmity, którą Wojciech Garncarz oskarżył o czary. Była to jedna z wielu kobiet, posądzonych o gusła i straconych na stosie.8.10.1927
Walczył w Powstaniu Styczniowym
Zmarł Konstanty Wrzesiński, powstaniec styczniowy, którego grób do dziś znajduje się na cmentarzu parafialnym w Zbąszyniu. Spoczął w grobie z żoną Anną z domu Borucką, która zmarła 10 lat wcześniej. Pogrzeb Konstantego był bardzo uroczysty. Oprócz najbliższych wzięli w nim udział członkowie Bractwa Strzeleckiego, do którego należał oraz Towarzystwa Powstańców i Wojaków. Na czele orszaku żałobnego kroczyła orkiestra kolejowa, a nad mogiłą salwę honorową oddali żołnierze I szwadronu 7 pułku strzelców konnych w Zbąszyniu.
13.10.1785
Gmina ewangelicka w Zbąszyniu
Prawdopodobnie tego dnia zawiązała się gmina ewangelicka w Zbąszyniu, ponieważ 13.10.1935 odbyła się uroczystość jubileuszowa. Wzięła w niej udział spora grupa ludności wyznania ewangelickiego gminy Zbąszyń oraz dalszych okolic.14.10.1930
Prywatna szkoła powszechna w Babimoście
W Babimoście rozpoczęła działalność polska prywatna szkoła powszechna, która funkcjonowała do 3.03.1931 r. W końcówce lat 20. XX w. polskie prywatne szkoły wyznaniowe były charakterystycznym zjawiskiem dla oświaty na Babimojszczyźnie.15.10.1930
Urodził się Marcin Rożek
Tego dnia w Kosieczynie k. Zbąszynka urodził się znany rzeźbiarz Marcin Rożek. Do dziś w jego domu przy ul. 5 Stycznia w Wolsztynie znajduje się muzeum nazwane jego imieniem. Aresztowany w 1941 roku został osadzony w Forcie VII, a później wywieziony do Oświęcimia, gdzie zmarł 10.04.1944 r.28-29.10.1938
Deportacja Żydów
Jednej nocy z Niemiec do przygranicznego Zbąszynia deportowano około 8 tysięcy Żydów z polskimi paszportami, w ramach Polenaktion. Początkowo zostali oni ulokowani na terenie dawnej spółki konnej w okolicach dworca kolejowego. Z czasem znaleźli zakwaterowanie na terenie Zbąszynia i okolicznych wsi m.in. Nądni. Było to duże przedsięwzięcie logistyczne. W tym czasie miasto liczyło około 4 tys. mieszkańców. Na zdjęciu grupa Żydów mieszkająca u p. Wachońskich przy ul. Wolsztyńskiej 4. Od prawej stoją Helena i Florian Wachońscy z córkami Czesława i Łucją. Pozostała część to rodziny żydowskie.
20.11.1928
Budowa nowego dworca
Rozpoczęła się budowa nowego dworca kolejowego w Zbąszyniu. Monumentalny gmach powstał w sąsiedztwie już istniejącego. Miał być wyrazem potęgi miasta granicznego, które kilka lat wcześniej wróciło w granice odradzającego się państwa polskiego. W mieście krążyły niepochlebne opinie, że to niepotrzebny wydatek, bo obiekt jest zbyt duży jak na potrzeby niewielkiego miasteczka, jakim był w tym czasie Zbąszyń. Zakończenie budowy nastąpiło pół roku później - 20 maja 1929 r.
[caption id="attachment_2693" align="alignnone" width="300"]
hdr[/caption]
hdr[/caption]