Na wystawie prezentujemy stroje i instrumenty Regionu Kozła, dostępne w naszych zbiorach, jak również wypożyczone.

Stroje ludowe

Zobaczyć można odświętny strój przyprostyński gospodyni z początku XX wieku, na który składa się kabat, spódnica, fartuszek, skórzane, czarne, wysokie trzewiki oraz tiulowy czepek. Są też sznury, czyli wiązania czepków przyprostyńskich z I poł. XX wieku. Motywy zdobienia powtarzane były w czepku. Wytwarzaniem tej specyficznej ozdoby głowy trudniły się wyspecjalizowane gospodynie. Bogactwo zdobień uzależnione było od zasobności kieszeni przyszłej właścicielki czepka. Jest też czepek z Chrośnicy, wykonany z firany. W latach 70. XX wieku tiul był bowiem trudno dostępny. Zaradne gospodynie z Chrośnicy znalazły sposób, by pomimo to dla nowo powstałych zespołów ludowych szyć tradycyjne nakrycia głowy z dostępnej powszechnie firany.

Na wystawie prezentujemy też czepek z Dąbrówki Wielkopolskiej z II poł. XIX wieku oraz jego składowe – denko (dwa wzory), wstążkę, dudki i szlorkę. Są też zdjęcia Constantego Sikorskiego z początków XX wieku, przedstawiające mieszkańców tej wsi w tradycyjnych strojach.

Nauka szycia czepków, podobnie jak muzykowania i tańca, przechodziła z pokolenia na pokolenie. Dokumentuje to kadr z filmu Telewizji Polskiej pt. „Kozioł śpiewający”, którego premiera odbyła się w 1972 roku. Od lewej Franciszka Bimek, Gertruda Kubicka i Marianna Nowaczyk (córka pani Franciszki). Na drugim zdjęciu Gertruda Kubicka z córką Janiną Centkowską (koniec lat 70. XX wieku).

Kolejny eksponaty to kołowrotek, na którym przędło się włókna oraz czółenka do tkania na krosnach. Na jednym z czółenek widnieje napis: Maria i Rudolf, Eschenwalde (niemiecka nazwa Jasieńca w gm. Trzciel) 1873. Jest też pasiak z przełomu XIX/XX wieku, z którego szyło się m.in. wierzchnie spódnice starszych gospodyń.

W gablocie mamy też elementy weselnego stroju męskiego– czerwoną, wełnianą kurtkę z I poł. XX wieku. Drużba miał dodatkowo gronko z różowej wstążeczki, wpięte w lewą klapę oraz wstążkę tego samego koloru zawiązaną na prawym rękawie, a pan młody – te same elementy, ale w kolorze białym. Dodatkowo czarny kapelusz oraz czarne, skórzane buty z wysokimi cholewkami.

Instrumenty

Kozioł weselny, zwany białym (zbudowany w latach 1870-1880) Jego pierwszym właścicielem był Wojciech Rybak z Nądni. To najstarszy egzemplarz tego instrumentu w zbiorach Muzeum. Obok zdjęcia budowniczych –   Floriana Modrzyka (1924-1996) z sierszenkami i jego syna Marka Franciszka Modrzyka (1952-2013) w warsztacie przy budowie kozła weselnego. Są też narzędzia i elementy instrumentów z warsztatu Marka Modrzyka z Nądni

Kozioł ślubny, zwany czarnym z II poł. XX wieku, grano na nim tylko podczas zaślubin. Od kozła weselnego różni się brzmieniem oraz budową: ciemnym worem szytym z cielęcej skóry licowanej (bez włosia), brakiem drewnianej główki kozła i długim, prostym burdonem

Sierszenki z II poł. XX wieku. Dawny instrument pasterski, dziś ćwiczebny. Zbudowany z piszczałki melodycznej, zakończonej krótkim rogiem i osadzonej na pęcherzu zwierzęcym, nadmuchiwanym ustnikiem lub w nowszej wersji – dymką